بروزرسانی: ۱۴۰۴/۰۶/۲۸
کتاب "اهداف آمریکا در حمایت از استقلالخواهی اقلیم کردستان عراق با تاکید بر نظم منطقهای در غرب آسیا" نوشته جناب آقای یحیی بهشتی با افتخار در #انتشارات_رجال منتشر گردید
شما نیز برای انتشار آثار ارزشمند علمی و پژوهشی خود در انتشارات رجال با ما در ارتباط باشید:
09142052930
@dr_Ehsanjafarifar
@PUB_REJAL_ARTICLE
انتشارات رجال (ناشر رجال علمی و سیاسی)
@pub_rejal_article
09142052930
پیشگفتار
اقلیم کردستان عراق یک منطقه کوهستانی خودمختار در شمال عراق است که در سال 1970 تأسیس شد و از سال 1991 بهطور رسمی خودمختاری خود را اعلام کرد. این اقلیم از شرق با ایران، از غرب با سوریه و از شمال با ترکیه هممرز است. پایتخت آن شهر اربیل بوده و زبانهای رسمی آن کردی و عربی میباشند. نوع حکومت در اقلیم کردستان پارلمانی است و اکثریت ساکنان آن مسلمانان سنی مذهب هستند.
چندین عامل موجب شد تا برخی از رهبران اقلیم به فکر اعلام استقلال کردستان بیفتند، از جمله: اشغال عراق و سقوط رژیم بعث، تدوین قانون اساسی جدید، روی کار آمدن دولت جدید، تشکیل دولت خودمختار و سپس فدرال در عراق، آغاز بحران داعش در منطقه بهویژه در عراق و سوریه، اقدامات اقلیم کردستان در زمینههای فرهنگی، سیاسی، نظامی و اقتصادی، ضعف دولت مرکزی عراق و همچنین حمایت برخی از قدرتهای منطقهای مانند رژیم اسرائیل و دولتهای فرامنطقهای نظیر آمریکا و اروپا، و سکوت و چراغ سبز برخی از دولتهای عربی منطقه.
از اصول چهاردهگانه ویلسون در اصل دوازدهم، به استقلال داخلی کردها در قلمرو امپراتوری عثمانی اشاره شده است که میتوان اهمیت کردها را برای آمریکا از این اصل استنباط کرد. ایالات متحده بر اساس دکترین نیکسون، سیاست ناامنسازی و بیثباتی عراق تحت حمایت شوروی را دنبال میکرد و گروههای مبارز کرد عراق به عنوان بهترین ابزار برای تحقق اهداف آمریکا در منطقه شناخته میشدند. کردها که پیش از اشغال عراق توسط آمریکا به عنوان جریانی میانهرو و همراستا با سیاستهای منطقهای این کشور شناخته میشدند، از حمایت بیشتری برخوردار شدند. پس از اجرای پروژه «خاورمیانه بزرگ»، این حمایتها افزایش یافت. در این طرح، آمریکاییها قصد داشتند کشورهای منطقه را به کشورهای کوچک با قومیتها و مذاهب مختلف تقسیم کنند و عراق یکی از اهداف اصلی این طرح بود. بر این اساس، ایالات متحده از شکافهای درونکشوری (شکافهای قومی-نژادی و مذهبی) برای پیشبرد اهداف خود در زمینه دولت-ملتسازی و فدرالیسم در عراق بهرهبرداری کرد.
از دیدگاه ایالات متحده، کردها میتوانستند به عنوان مهمترین شریک این کشور، امنیت رژیم صهیونیستی اسرائیل را در منطقه تأمین کنند. بر این اساس، یکی از اهداف مشترک ایالات متحده و رژیم صهیونیستی، ایجاد یک دولت کردی است. قابل ذکر است که برخی از گروههای کرد عراقی روابط نزدیکی با رژیم صهیونیستی برقرار کردهاند و از این طریق، صهیونیستها بر این باور بودند که در کنار کردستان از امنیت بیشتری برخوردار خواهند شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، اسرائیل و آمریکا همواره تلاش کردهاند تا با استفاده از گروههای قومی، کشور را با بحران تجزیهطلبی مواجه کنند. این دو کشور با بهکارگیری گروههای تجزیهطلب کردی به دنبال ایجاد شکافهای قومی، واگرایی اقوام از دولت مرکزی و ناامنسازی مناطق مرزی کُردنشین ایران بودهاند. اسرائیل و آمریکا با حضور خود در این اقلیم، استراتژی فشار بر ایران را دنبال میکنند. هدف آنها از این رویکرد، بهرهبرداری از شکافهای قومی و مذهبی برای راهاندازی جنگهای نیابتی در خاورمیانه و تقویت حضور دائمی نیروهای نظامی و اطلاعاتی خود در مرزهای غربی ایران و کشورهای محور مقاومت است.
ایالات متحده آمریکا همواره در تلاش بوده است تا با حمایت از استقلالطلبی کردهای عراقی، به اهداف منطقهای خود دست یابد. این اهداف شامل محدود کردن نفوذ فزاینده جمهوری اسلامی ایران، تأمین امنیت رژیم صهیونیستی، ایجاد تغییرات ژئوپلیتیکی در راستای طرح «خاورمیانه بزرگ»، بهرهبرداری از شکافهای قومی و مذهبی و همچنین استفاده از منابع انرژی این منطقه میباشد. با این حال، این سیاست همواره بهعنوان ابزاری برای تأمین منافع استراتژیک آمریکا تلقی شده و در مواقعی که منافع این کشور ایجاب کرده، از قربانی کردن منافع کردها دریغ نکرده است. بنابراین، میتوان گفت که ایالات متحده از کردها بهعنوان ابزاری در سیاستهای منطقهای خود بهرهبرداری کرده و رویکرد آنها نسبت به کردها بیشتر بهعنوان یک کارگزار موقت قابل تحلیل است تا یک شریک واقعی.
بسیاری از تحلیلگران منطقهای بر این باورند که حمایت یا عدم حمایت ایالات متحده از استقلال کردستان عراق میتواند تأثیر قابل توجهی بر آینده عراق و منطقه داشته باشد. به همین دلیل، نویسنده به بررسی اهداف آمریکا از منظر نظریه واقعگرایی پرداخته و تلاش کرده است تا با توجه به ملاحظات واقعگرایانه و مبتنی بر منافع و اهداف ملی ایالات متحده، فرضیه خود را تبیین کند. از دیدگاه واقعگرایان، قدرت اساس مفاهیم سیاست را تشکیل میدهد و کشورها و دولتها در ارتباط با منافع خود، به منافع ملی، منطقهای یا جهانی توجه دارند.
ایالات متحده از یک سو با حمایت از استقلال کردها در عراق میتواند جایگاه اسرائیل را در منطقه تقویت کند و با بهرهگیری از قدرت کردها و ایجاد ناامنی در منطقه، حضور خود را تحکیم و منافعش را تأمین کند. از سوی دیگر، حفظ توازن قوا در عراق میان گروههای شیعه، سنی و کرد و نگرانی از قدرتگیری شیعهها در این کشور، همچنین تلاش برای مهار رقبای منطقهای، از دیگر منافع استراتژیک ایالات متحده در قبال اقلیم کردستان عراق به شمار میرود.
در این کتاب، با استفاده از نظریه رئالیسم، به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که اهداف آمریکا در حمایت از استقلالخواهی اقلیم کردستان عراق چیست؟ برای این منظور، از روش توصیفی-تحلیلی و گردآوری اطلاعات بهره خواهیم برد تا به پرسش کتاب پاسخ دهیم.
هدف اصلی از این کتاب، بررسی اهداف آمریکا در حمایت از استقلال¬خواهی اقلیم کردستان عراق با تاکید بر نظم منطقه¬ای براساس رئالیسم می¬باشد. اهداف فرعی کتاب، بررسی تحلیلی تاثیر استقلال¬خواهی اقلیم کردستان بر مناطق کردنشین اطراف و امنیت کشورهای متبوع آنان و بررسی تحلیلی منافع استراتژیک ایالات متحده آمریکا در استقلال اقلیم کردستان عراق می باشد.
تحلیل و بررسی اهداف آمریکا در کردستان عراق، که به عنوان منطقهای استراتژیک در نزدیکی مرزهای ایران قرار دارد، میتواند ما را به درک بهتری از دلایل حضور و نفوذ این کشور در این منطقه هدایت کند و تصمیمگیرندگان سیاسی کشورمان را با ابعاد مختلف این موضوع آشنا سازد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول : چارچوب نظری- رئالیسم- (واقع گرایی) 2
1-1. مقدمه 2
1-2. واقعگرایی 3
1-2-1. اصول و مبانی واقعگرایی 9
1-2-2. قدرت و منافع ملی 12
1-2-3. رابطه واقعگرایی و سیاست خارجی 14
1-3. محورهای اصلی واقعگرایی 16
1-3-1. اصل بقا 17
1-3-2. دولت¬سالاری 17
1-3-3. اصل خودیاری 18
1-4. از واقع ¬رایی به نوواقعگرایی 19
1-5. نو واقع¬گرایی(نئورئالیسم) 21
1-6. واقع¬گرایی تهاجمی 26
1-7. واقع¬گرایی(رئالیسم)تدافعی 30
1-8. جمع¬بندی 35
فصل دوم : تاریخچه استقلال خواهی اقلیم کردستان عراق 38
2-1. مقدمه 38
2-2. منطقه کردستان(جغرافیایی و اقتصادی) 39
2-3. نژاد و زبان کردها 44
2-4. دین و مذهب 47
2-5. ناسیونالسیم قومی کردی 47
2-6. تاریخچه کردستان و جدایی بخشی از آن از ایران 50
2-6-1. تحولات مناطق کردنشین عثمانی پس از جنگ جهانی اول 54
2-6-2. سیاست متفقین درمورد کردها بعد از جنگ جهانی اول 54
2-6-3. سیاست ایالات متحده آمریکا در مورد کردها بعد از جنگ جهانی اول 55
2-6-4. شرایط مناطق کردنشین و جریانهای سیاسی بعد از جنگ جهانی اول 55
2-6-5. کردستان بعد از معاهده لوزان 57
2-6-6. شکل¬گیری کشور کنونی عراق و مسئله کرد در این کشور 58
2-6-7. اشغال کویت، فرصت تاریخی برای کردها 64
2-7. سیر اندیشه خودگردانی کردها 66
2-8. منابع قدرت کردها 70
2-8-1. توانمندی قانونی 70
2-8-2. توانمندی اقتصادی و فرهنگی 71
2-9. زمینه¬های استقلالطلبی 72
2-10. عدم موفقیت اقلیم کردستان عراق در مساله همه پرسی 73
2-10-1. ائتلاف راهبردی جمهوری اسلامی ايران و تركیه در قبال اكراد 74
2-10-2. توسعه چشمگیر قدرت نظامی دولت مركزی در قالب حشدالشعبی 74
2-10-3. امیدواری به حمايتهای امريکا 75
2-10-4. محاسبات نسنجیده در قبال عراق پساداعش 75
2-10-5. اختلافات داخلی در اتحاديه میهنی كردستان عراق 76
2-10-6. گسترش فساد در میان دولتمردان كرد عراقی 76
2-10-7. نارضايتی عمومی از رقابت احزاب كرد عراقی با يکديگر 76
2-11. جمع¬بندی 77
فصل سوم : منافع استراتژیک ایالات متحده آمریکا در استقلال اقلیم کردستان عراق 80
3-1. مقدمه 80
3-2. استراتژی توسل به قدرتهای بزرگ 81
3-3. جایگاه آمریکا در راهبردهای خارجی کردستان عراق 85
3-4. تاریخچه روابط کردستان عراق و آمریکا 86
3-4-1. الگوي مداخله محدود و مقطعی 1971تا 1991 90
3-4-2. الگوي تعاملی 1991تا 2016 93
3-4-3. الگوی حفظ منافع از2016 تا کنون 98
3-5. موقعیت استراتژیک کردستان عراق در سیستم سیاستگذاری خارجی امریکا 100
3-6. جایگاه کردستان عراق در سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا 102
3-7. پیامدهای توسعه روابط ایالات متحده با کردستان عراق 106
3-7-1. توسعه روابط سياسی 106
3-7-2. توسعه روابط اقتصادي 106
3-7-3. توسعه روابط نظامی 107
3-8. منافع و اهداف راهبردی ایالات متحده آمریکا در اقلیم کردستان عراق 109
3-9. روابط رژیم صهیونیستی و اقلیم کردستان عراق 110
3-10. جمع¬¬بندی 114
فصل چهارم : تاثیر استقلال¬خواهی اقلیم کردستان بر مناطق کردنشین همسایه 116
4-1. مقدمه 116
4-2. مساله قومیت کرد و تاثیر و تهدیدزایی آن بر مناطق کردنشین همسایه 116
4-2-1. تاثیر ذهنی- عاطفی 120
4-2-2. تاثیر سیاسی 121
4-2-3. تاثیر منطقه¬ای 123
4-3. کردهای ایران و تاثیر حمایتهای آمریکا از اقلیم کردستان عراق بر آنها 124
4-3-1. سیاست خارجی ایران در قبال اقلیم کردستان عراق 128
4-3-2. شاخص¬های تهدیدهای امنیتی استقلال¬خواهی اقلیم کردستان عراق برای ایران 131
4-3-2-1. استفاده از ابزارها در راستای مقابله با هژمون شیعیان و بهم خوردن توازن ژئوپلتیک منطقه 133
4-3-2-2. تهییج گرايشات ناسیونالیستی كردی در ايران 138
4-3-2-3. تهدیدهای گروه¬های تجزیه¬طلب کردی در مناطق کردنشین ایران 139
4-3-3. اختلال در تمامیت ارضی ایران 147
4-3-4. نزديکی بیش از پیش اسرائیل به مرزهای ايران 148
4-3-5. تهدیدهای حضور آمریکا در اقلیم کردستان عراق برای ایران 151
4-3-6. حضور اپوزیسیون کردی ایران در اقلیم کردستان عراق 155
4-4. کردهای ترکیه و تاثیر حمایت¬های آمریکا از اقلیم کردستان عراق بر آنها 156
4-5. کردهای سوریه و تاثیر حمایت¬های آمریکا از اقلیم کردستان عراق بر آنها 159
4-6. جمع¬بندی 161
نتیجه گیری 163
فهرست منابع 173
